Guzy powiek

Pytania i odpowiedzi

CZY KAŻDA ZMIANA POWIEKI TO NOWOTWÓR?

Nie każdy guz i guzek to zmiana nowotworowa lub rak. Guz to masa tkankowa, której powstanie może być wywołane stanem zapalnym, powiększeniem torbielowatym lub właśnie transformacją nowotworową. Guzy, również te dotyczące powiek, mogą mieć naturę łagodną lub złośliwą. Niezmiernie ważne jest rozróżnienie tych stanów chorobowych i właściwe ich leczenie. Guzy powiek możemy podzielić na dwie podstawowe grupy: łagodne i złośliwe.

KIEDY ZMIANY NA POWIEKACH POWINNY NIEPOKOIĆ PACJENTA?

Pojawienie się jakichkolwiek guzów na powiekach powinno skłonić do wizyty u okulisty w celu ustalenia diagnozy i podjęcia odpowiedniego postępowania. Wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie pozwala na osiągnięcie bardzo dobrego rezultatu kosmetycznego i zapobiega oszpecającemu zniekształceniu powiek i twarzy. Objawy sugerujące ryzyko transformacji nowotworowej łagodnego guza powiek obejmują: powiększanie się zmiany, asymetria lub nieregularny kształt, nieregularne zabarwienie, krwawienie, owrzodzenie, uniesienie brzegów przypominające wyglądem masę perłową, wydobywanie się wydzieliny z guza, obecność drobnych naczyń w obrębie guza, uszkodzenie przez guz brzegu powieki, utrata rzęs w okolicy guza.

JAK ROZPOZNAJE SIĘ CHARAKTER ZMIANY POWIEKI?

W większości przypadków zmian powiek rozpoznanie zostaje ustalone na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego guza. Wstępne rozpoznanie przeprowadza się przy użyciu lampy szczelinowej. Niejednokrotnie badanie kliniczne nie wystarcza do postawienia ostatecznej diagnozy, gdyż często zmiany skórne mają podobny wygląd makroskopowy, mimo różnej budowy histopatologicznej. Z tego względu, do postawienia właściwego rozpoznania, wykonuje się biopsję podejrzanej zmiany. Biopsja jest specjalistyczną metodą diagnostyczną, która służy do pobrania materiału tkankowego ze zmian podejrzanych o proces chorobowy, czy nowotworzenie. Oceny pobranych komórek i struktury tkanek dokonuje lekarz specjalista patomorfolog, korzystając z mikroskopu świetlnego.

NA CZYM POLEGA LECZENIE ŁAGODNYCH GUZÓW POWIEK?

Podczas, gdy zmiany łagodne o charakterze zapalnym, jak jęczmień, dobrze poddają się leczeniu zachowawczemu (miejscowe: krople, maści leki przeciwzapalne), brodawki, gradówki, torbiele czy kępki żółte wymagają usunięcia chirurgicznego. Zmiany łagodne, w zależności od charakteru oraz wielkości są usuwane w znieczuleniu miejscowym – za pomocą kremu znieczulającego lub w znieczuleniu nasiękowym. Rogowacenie łojotokowe (brodawka łojotokowa) może być leczone przez jego złuszczenie lub wycięcie skalpelem. Leczenie brodawek pospolitych polega na ich krioterapii. W ten sposób zmiany ulegają zniszczeniu i przestają się rozprzestrzeniać. Możliwe jest również chirurgiczne wycięcie, usunięcie metodą elektrochirurgii lub wiązką plazmy.

NA CZYM POLEGA LECZENIE ZŁOŚLIWYCH GUZÓW POWIEK?

„Złotym standardem” nadal pozostaje usunięcie chirurgiczne guza w granicach zdrowej tkanki. Oznacza to, że zmiana nowotworowa jest wycinana z marginesem skóry niezmienionej chorobowo. Ten tzw. margines chirurgiczny jest różny w zależności od rodzaju nowotworu. W przypadku niewielkich zmian raka podstawnokomórkowego za wystarczający przyjmuje się margines 3 mm, przy większych zmianach oraz w przypadku bardziej złośliwych nowotworów (rak kolczystokomórkowy, rak z gruczołów Meiboma) margines wynosi od 5 do 10 mm. Takie postępowanie daje największą szansę pełnego wyleczenia i braku nawrotów. Usunięty fragment poddawany jest ocenie histopatologicznej celem oceny radykalności zabiegu. W zależności od wielkości powstałego ubytku oraz jego lokalizacji stosuje się różne metody rekonstrukcji powiek, np. przeszczepienie skóry.

O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ PO LECZENIU NOWOTWORÓW POWIEK?

Pacjenci po usunięciu chirurgicznym zmian nowotworowych powiek wymagają regularnych badań kontrolnych co najmniej przez 5 lat po leczeniu operacyjnym. Częstotliwość kontroli zależy od charakteru usuniętej zmiany (rozpoznanie histopatologiczne), radykalności leczenia oraz stopnia ryzyka wznowy. Niezwykle istotna jest ochrona przed promieniowaniem ultrafioletowym (słońce, solarium), będącego głównym czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworów skóry.